Onaylanma İhtiyacı

Hepimiz biliriz ”Burun kıvırmak” deyimini. Anlam olarak; Beğenmemek, küçük görmek, yadsımak, benimsememek, dışlamak kavramlarının hepsini kapsar. Kişi birkaç sebepten dolayı böyle yapıyordur: Mesela kendini zayıf hisseden kişi, karşı tarafı kendi “Düşük enerji” seviyesine çekmek isteyebilir. Hedef kişi ise ya durumu görüp uzaklaşacak, ya öfkelenerek karşıyı düzeltmek isteyecek ya da “Onay bulmak” için daha fazla çaba içine girecektir. Eğer kişi onay peşine düşerse, bu çaba burun kıvıranın oyun malzemesi olacak, “Kedi fare oyunu” başlayacak ve “Kaçan kovalanır” atasözü devreye girecektir. Buna sebep olan en temel konunun, kovalayan kişideki “Onay İhtiyacı” olduğu kanaatindeyim. Göç eden / grup değiştiren / başka kültüre giren insanların da onay ihtiyacında olduğunu söylemek mümkün. Birbirlerini onaylamayan eşlerin geçinmesinin çok zor olduğunu düşünüyorum…

Peki, kaçanı anladık ta diğeri neden kovalar?

Onay ihtiyacı ilk olarak ailede hissedilir. Normal ebeveynler çocuklarını onaylayarak geçerli kılarlar. Yani “Sen de varsın ve geçerlisin” hissini aşılarlar. Bu özgüven oluşmasına neden olur. Bunun nasıl yapıldığının ayrıntıları uzmanlık işi ancak duygu ve davranışlarla yapıldığını söylemek mümkün. Kelimeler sadece destek olabilir. Bunun tersi ise “Sen yoksun” ya da “Geçersizsin” şeklindedir ve duygusal boşluk ve kaos yaratır. Geçersiz sayılmak “Dolaşımdan çıkmış ama cüzdanda duran eski para” gibidir. Kendisi var ama değeri yoktur. Kendini böyle hisseden kişi onay ihtiyacı ile yaşıyordur. Bu durumdaki kişi ömür boyu kendini onaylayacak ve geçerli kılacak bir otorite peşinde koşabilir. Derin bir boşluk duygusunun yol açtığı bu onaylanma (Geçerli kılınma) ihtiyacı, kişiyi; eşinin, arkadaşının, patronunun, ailesinin, hatta grup liderinin / kanaat önderinin esiri haline getirebilir. Durumu içgüdüsel olarak fark eden lider konumundaki kişi, duygusal onay vermeyerek ancak verebileceği kanaati oluşturarak, kişiyi sonsuz duygusal takibe zorlayabilir. “Tavşana havuç, keçiye ot gösterip takip ettirmek” gibi…

Pratik olarak ne yapılabilir?

Çocuklarda, daha baştan itibaren, onaylandıkları, geçerli oldukları, iyi ki dünyaya geldikleri, aile ve yaşamda bir işe yaradıkları duygusunu yaratmak için çaba göstermeli ve bunun yolları araştırılmalı, konu boşta bırakılmamalıdır. Büyüdülerse bile bu yapılabilir. Eğer kişi yetişkin yaşta ve sürekli kovalayan olduğunu fark etmiş ise, onu asla onaylamamış ve geçerli kılmamış olan ebeveynini bağışlamayı ve kendi kendini onaylamayı seçebilir. Bu başlangıçta yapılabilecek en iyi şeydir. Bağışlamak kişiyi “Sonsuz arayış” dürtüsünden kurtaracaktır. Bağışlama ile birlikte ruh özgürlüğü ve özgüven başlayacak ve kişi enerjisini kendisine ve yaşama yöneltip “Kendini gerçekleştirme” imkânı bulmuş olacaktır. Yaş kaç olursa olsun…

H. Ali YILDIRIM, 27.08.2018